Harvard professor keurt voedselzandloper goed

Volgens één van ’s werelds bekendste professoren is de voedselzandloper in overeenstemming met de wetenschappelijke inzichten. De voedselzandloper is een voedingsmodel dat de Belgische arts Kris Verburgh bedacht.

Professor Walter Willett werkt aan de gerenommeerde Harvard Universiteit. Zijn vakgebied is voeding en gezondheid. Hij heeft meer dan 1000 publicaties op zijn naam staan en geldt als wereldautoriteit op het vlak van gezonde voeding.

Volgens professor Willett is de zandloper consistent met de wetenschappelijke bevindingen. Kris Verburgh, arts en de auteur van De voedselzandloper, is opgetogen. ‘Het komt niet vaak voor dat een dergelijk bekende professor een uitspraak doet over een nieuw voedingsmodel. Ik ben zeer blij voor de erkenning, anderzijds stonden al heel wat andere artsen en professoren achter de voedselzandloper. De laatste tijd is duidelijk geworden dat dit boek voor veel zaken een lans heeft gebroken. Toen De voedselzandloper verscheen was het nog taboe om te zeggen dat rood vlees ongezond is. Nu beveelt de Hoge Gezondheidsraad zelfs aan om minder rood vlees te eten. In mijn boek schreef ik ook dat niet zozeer vetten, maar vooral snelle koolhydraten ons dik en ongezond maken. Die koolhydraten zitten niet enkel in frisdrank en snoep, maar ook in brood en aardappelen. Universiteiten zoals Harvard plaatsten al aardappelen in de verboden top van hun voedingsdriehoek, bij snoep en frisdranken. Recent heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de consumptie van koolhydraten sterk aan banden gelegd. Het Amerikaanse tijdschrift Time Magazine heeft zelfs op zijn cover een klomp boter geplaatst, met de boodschap dat vooral koolhydraten ongezond zijn, en niet vetten.’ Verburgh erkent dat er echter nog veel werk aan de winkel is op voedingsgebied. Hij heeft een missie. ‘Veel officiële gezondheidsaanbevelingen zijn verouderd, te eenvoudig, een compromis en een knieval voor de voedingsindustrie. Ik heb me als arts verbaasd over hoe weinig geweten is over voeding, ook door plaatselijke ‘voedingsexperts’. Er is dankzij de voedselzandloper heel wat in beweging gekomen. Mijn boek heeft ervoor gezorgd dat in Nederland de Schijf van Vijf zal herzien worden. Ik hoop dat er ook in België verandering komt.’

‘De Voedselzandloper draagt bij aan bewustzijn voeding en dat is goed’

Het is goed dat er boeken verschijnen als De voedselzandloper, schrijft columnist Bram Bakker. ‘Veel mensen zouden er goed aan doen om droge feiten over voeding tot zich te nemen, alvorens een van de vele eigenaardige diëten te volgen.’

In de wetenschapsbijlage van de Volkskrant schreef journalist Tonie Mudde afgelopen weekeinde van de Belgische arts Kris Verburgh. Mudde stelt in de intro van zijn verhaal dat na ruim een jaar hoog in de bestsellerlijsten het de hoogste tijd is om eens te kijken of de voedingsadviezen van de Belg wetenschappelijk verantwoord zijn.

Daar heeft hij gelijk aan, en het is verbazingwekkend dat een boek met een dergelijke populariteit niet eerder op deze manier is beoordeeld (maar wellicht heb ik iets gemist?). Tegelijkertijd weet je na lezing van deze introductie het antwoord natuurlijk ook al, want als De voedselzandloper volledig wetenschappelijk verantwoord zou zijn, had hij het stuk niet geschreven. En veel belangrijker nog: was het boek nooit zo’n enorme bestseller geworden.

Iedereen een mening
Dat heeft alles te maken met het onderwerp: iedereen heeft een mening over voeding, en wij spreken allen ook nog eens uit eigen ervaring. De kans dat het subjectieve het wint van het objectieve is dan bij voorbaat al heel groot. Dat neemt niet weg dat onderzoek naar voeding noodzakelijk is, en veel mensen zouden er goed aan doen om eens droge feiten over voeding tot zich te nemen alvorens een van de vele eigenaardige diëten te volgen die er in omloop zijn.

Verburgh start zijn boek met de belofte dat hij zich wil houden aan de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek, maar gaandeweg in zijn boek verliest hij zich met name in zijn voorliefde voor havermout. En om onduidelijke redenen is dat aangeslagen, want in mijn omgeving hoor ik ineens iedereen over havermout, zoals een paar jaar geleden werd gesproken over Sonja Bakker.

Bij veel artsen, en zeker bij psychiaters, bestaat weinig interesse in, en kennis over, voeding. Meestal wordt er niet eens naar gevraagd. Zo hoorde ik pas van een man die jaren zonder resultaat was behandeld in de GGZ vanwege onbegrepen lichamelijke klachten, met name van zijn darmstelsel. Zijn klachten bleken uiteindelijk te berusten op een intolerantie voor gluten (coeliakie). Dit opperde hij zelf bij zijn huisarts, nadat hij toevallig iemand had ontmoet die ook aan deze kwaal leed. Na enkele weken dieet waren zijn klachten vrijwel geheel verdwenen en kon hij de behandeling bij de psycholoog staken.

Voeding en psychische stoornissen
Toch kreeg ik flink wat kritiek van collega’s te verduren toen ik op deze plek mijn sympathie uitsprak voor een vrouw die ADHD probeert te behandelen met een restrictief dieet. Ondanks publicatie van haar bevindingen in een vooraanstaand vakblad werd ze toch niet geaccepteerd als autoriteit. Maar wellicht heeft dat ook te maken met weerstand bij allerhande partijen om voeding als oorzakelijke factor bij het ontstaan van psychische stoornissen te accepteren. Het vak wordt dan ineens een stuk ingewikkelder.

Het grootste probleem is en blijft in mijn ogen echter de complexiteit van gedegen onderzoek naar de invloed van voeding. 

Op groepsniveau kan je misschien allerlei verbanden aantonen, maar wat zegt dat voor het individu? Dat wordt in zijn welbevinden zeker beïnvloed door wat hij eet, maar in nauwe samenhang met andere zwaarwegende factoren als lichaamsbeweging en stress. Onlangs sprak ik een marathonloper met een alcoholprobleem. Dat wil zeggen: ik vond dat hij ongezond veel dronk. Zijn verweer: dat kan niet, want ik loop marathons en eet hartstikke gezond.Geen gemiddelde meneer natuurlijk, maar in de geneeskunde ontmoet je maar heel weinig gemiddelde mensen. 

Door algemeenheden over voeding te debiteren help je de meesten niet. Door niet stil te staan bij wat ze zoal naar binnen proppen evenmin. Daarom is het goed dat er boeken verschijnen als De voedselzandloper. Ze dragen bij aan meer bewustzijn met betrekking tot voeding, en het wetenschappelijk gehalte neemt toe.

^{Bram Bakker is psychiater en columnist.} 

Artsen steunen voedselzandloper

De Morgen – 12-12-2012

‘Het is erg moedig van Kris om dit allemaal op papier te zetten. De consument heeft recht op deze informatie’

Anna Kruyswijk, voedingsexpert

Precies drie maanden na de heisa over het ‘foute en gevaarlijke dieetboek’ De voedselzandloper schaart een groep artsen zich openlijk achter auteur Kris Verburgh. ‘Erg moedig van hem om dit allemaal op te schrijven, maar wij werken al jaren volgens dit voedingsmodel.’

“Nee, ik heb niet drie maanden lang wanhopig moeten zoeken naar steun bij collega’s”, weerlegt de jonge arts Kris Verburgh, geflankeerd door vijf gelijkgestemde zielen. “Wij delen een belangrijke bezorgdheid: die om de epidemie van welvaartsziektes.” Verburgh en de zijnen roepen de overheid op om dringend meer aandacht te besteden aan voeding in de strijd tegen chronische kwalen zoals diabetes, hart- en vaatziekten, osteoporose en dementie. “Het huidige gezondheidsadvies is niet doortastend genoeg om echt grote veranderingen teweeg te brengen”, klinkt het. “Vlaanderen is trouwens klein. De overheid moet meer advies inwinnen bij internationale autoriteiten, zo onafhankelijk mogelijk van de industrie.”

Beschaamde dokters

In één adem krijgt ook de “verouderde” voedingsdriehoek een veeg uit de pan. “De nadruk ligt nu nog te veel op suikerrijke zetmeelproducten, zoals brood, aardappelen, pasta en rijst. De driehoek zou beter groenten als basis nemen. Bovendien is er een duidelijk onderscheid nodig tussen goede en slechte vetten, tussen rood en wit vlees.” In Vlaanderen en Nederland ging De voedselzandloper al zo’n 110.000 keer over de toonbank, de onderhandelingen over vertalingen lopen. “Mocht iedereen het boek volgen, dan zou dat een enorme boost geven aan onze volksgezondheid”, meent dokter Werner Faché, oprichter van het Gentse Preventiecentrum. “Links en rechts staan er wat schoonheidsfoutjes in, maar daarop mag je het concept niet afkraken. Het zou een immense impact hebben op chronische ziektes én zou de uitgaven in de gezondheidszorg drastisch verlagen.” Zelf werkt Faché al twintig jaar volgens het concept van De voedselzandloper. “Ik kon het zelf geschreven hebben. Alleen is dat er nooit van gekomen wegens tijdgebrek. (lacht) Weet je, ik geef geregeld les aan huisartsen. Zij kijken met argusogen naar het boek, raken overdonderd door al die inzichten en zijn vaak beschaamd omdat ze hier niks van afwisten. De doorsnee dokter heeft dan ook weinig tijd voor literatuurstudies. En tijdens de artsenopleiding hoor je amper iets over voeding. Daar draait het allemaal om ziektes behandelen eerder dan voorkomen.”

40 kilo suiker

“Wat Kris schrijft, leunt dicht aan bij mijn eigen onderzoek”, vertelt de Nederlandse arts-farmacoloog Remko Kuipers, die niet vies is van havermoutpapjes en stukken fruit als ontbijt. Voor zijn doctoraat nam hij het eetpatroon en het welzijn van de Maasai-stammen onder de loep. “De grote les die we daaruit kunnen trekken is dat wij te veel graanproducten eten”, vertelt Kuipers. “En al die verborgen suikers dan”, pikt voedingsexpert Anna Kruyswijk in. “In de jaren dertig aten we in deze contreien zo’n 7 kilogram suiker per jaar. Tegenwoordig is dat meer dan 40 kilo, per persoon. Toch lijkt dat helemaal geen paniek te veroorzaken. Daar kom je toch niet bij? Het is erg moedig van Kris om dit allemaal op papier te zetten. Daar is lef voor nodig. De consument heeft recht op deze informatie. Die kan maar beter niet wachten tot de overheid hem een andere driehoek voorschotelt.”

© 2012 De Persgroep Publishing

Voedselzandloper.com

Vvoedselzandloper.me

Website Kris Verburgh:

www.krisverburgh.net  (Nederlands)

www.krisverburgh.com (Engels)